5. Czasownik

5d. Strona czasownika: czynna, bierna i zwrotna

5d.1.
(1), (2), (3), (3), (1), (2)

5d.2.
zostało napisane, został przeczytany

5d.3.
jest oglądany, będzie namalowany

5d.4.
Sekretarz napisał protokół. Sprawdziłem tę pracę. Julka przeczytała tę książkę. Franek kupił batonik, a Antek – napój.
Konstrukcji biernych używamy głównie w stylu oficjalnym, a w mowie codziennej – raczej tylko konstrukcji czynnych.

5d.5.
został umocniony, umocnił się, umocnili; trze / tarł, tarła, trze się

5d.6.
W stronie czynnej: rządzi, pożąda, odżywiał, zmiażdżył, rozszerzy; w stronie biernej: jest hodowany, jest wachlowany, został zrehabilitowany, będzie wychowany, będzie wyhaftowany;
Np. (1) W naszym domu rządzi mała Agatka. (2) Ten kraj jest rządzony przez tyrana.

5d.7.
dokonać, osiągnąć, wziąć, zabić, zdać, zrobić; to są czasowniki dokonane

5d.8.
buduje, karze, naprawia, obniża, porządkuje, przyjmuje, rządzi, rzeźbi, waży, wykonuje

5d.9.
Galileusz odkrył plamy na słońcu. Lampa naftowa została wynaleziona przez Łukasiewicza. Pierwsza elektrownia została zbudowana przez Edisona. Edison wynalazł żarówkę, mikrofon i megafon. Pierwsza lokomotywa została skonstruowana przez Stephensona.

5d.10.
schował, został schowany, schował się; szanuje, jest szanowany, szanuj się; broni, jest broniony, broni się; podnosi, jest podnoszony, podnosi się; wznosi, jest wznoszony, wznosi się; przykuł, został przykuty, przykuł się

5d.11. —

5d.12.
Zobaczyłam się (= siebie) w lustrze. – Okryj się (= siebie) płaszczem. – Bronili się (= siebie) dzielnie. – Skryj się (= siebie) w zaroślach. – Przez nieuwagę uderzył się (= siebie) młotkiem w palec. – Uczył się (= siebie) pilnie przez całe ranki.