16. Wyrazy poza związkami zdania
16.1.
(1) Te oczy wpijały_się w_niego chciwie. (2) Źrenice miały złowrogie i czarne_jak_węgiel. (3) Nagle Pan_Zagłoba zadygotał do_szpiku_kości. (4) Oblał go zimny pot. (5) Po_krzyżu przeszły mu aż do_nóg tysiące mrówek.
Połączono wyrazy, które wspólnie tworzą jedną część zdania. Podkreślono te, które nie są samodzielnymi częściami zdania.
Zdanie 1: wyrazów jest 7, części zdania 5.
Zdanie 2: wyrazów jest 7, części zdania 4.
Zdanie 3: wyrazów jest 7, części zdania 4.
Zdanie 4: wyrazów jest 4, części zdania 4.
Zdanie 5: wyrazów jest 9, części zdania 6.
16.2.
Np.: (1) Mój kolega jest świetnym szachistą. (2) Poszedłem do kolegi pograć w szachy.
16.3.
Kolejno: niestety, nawet, koniecznie, wreszcie, bądź co bądź, jeszcze, dopiero, już
Nie są to osobne części zdania, ale partykuły użyte jako wyrazy modalne
16.4.
Takich wyrazów używa się do zawężenia lub rozszerzenia zakresu zdania albo do ustosunkowania się do jego treści
16.5.
hej; ha; traf, traf; skrzyp, skrzyp;
Stosuje się je w celu wzmocnienia ekspresji wypowiedzi
16.6.
Litwo, ojczyzno, o, roku, panie Woźny, Ryków, Niemnie, rzeko, drzewa, przyjaciele, knieje
Stosuje się je do wskazania adresata wypowiedzi i do wzmocnienia ekspresji wypowiedzi (wołacze nie wchodzą w związki składniowe)
16.7.
właśnie (partykuła), tymczasem (przysłówek), wtem (przysłówek), tu (zaimek), tu (zaimek), także (partykuła), ponadto (partykuła), poza tym (wyrażenie przyimkowe), na odwrót (wyrażenie przyimkowe)
Są to wyrazy modalne
16.8.
moim zdaniem, niewątpliwie, na pewno, szczerze mówiąc, pewnie, najprawdopodobniej, podobno, może, chyba;
Wyrazy wtrącone wyrażają stosunek emocjonalny mówiącego do wypowiadanej treści; są to wyrazy modalne
16.9.
Np.: (1) Podobno ma padać. (2) Niewątpliwie warto sobie wybaczać. (3) Jest tak niesłowny, że chyba się z nim nie umówię.